مهدویت - حکومت جهانی(1):برنامه های حکومت حضرت مهدی (عج)(برنامه های فرهنگی حکومت)

حکومت جهانی(1):برنامه های حکومت حضرت مهدی (عج)

برنامه های حکومت

پس از آشنایی با اهداف حکومت ، باید به بررسی برنامه های حکومت برای رسیدن

به هدف های مذکور بپردازیم، تا ضمن شناخت مسیر فعالیت ها در دورانِ سبزظهور

، الگویی برای دوران پیش از ظهور رسیم شود،  نیز آنان که به انتظار منجی بزرگ

عالم هستند با روش های حکومتی و برنامه های اجرایی امام عصر(عج) آشنا شوند و

خود وجامعه را برای پیمودن چنان راهی آماده کنند.

با استفاده از روایات فراوانی که درباره دوران حکومت امام مهدی(عج) موجود است،

سه محورعمده برنامه های آن حکومت عبارتند از: برنامه های فرهنگی، برنامه های 

اجتماعی و برنامه های اقتصادی.

به بیان دیگر، جامعه بشری که به دلیل دوری از تعالیم نــاب قرآن و سیره پیشوایــان

 دینی، به انحطاط فرهنگی گرفتــار شده، لازم است در پرتو یـک انقــلاب فرهنــگی 

بزرگ، به دامن قرآن وعترت باز گردانده شود.

همچنین لزوم یک«برنامه جامع اجتمـاعی» به آن دلیل است که زخم های گونــاگون 

پیکر اجتماع ، التیام گیرد و برنامه های صحیحی که ضــامن حیات واقعی جــامعه و

 برخورداری همگان از حقوق الهی و انسانی است به جــای روش هــای ظالمانه که 

جامعه را به هرج ومرج و فساد و تباهی واز بین رفتن حقوق ضعیفان کشانیده است،

 قرار گیرد و اجرا شود.

برای فراهم شدن زمینه های  تعالی فرهنگی ورشد اجتمـاعی ، برنــامه اقتصادی نیز

ضرورت دارد تا ضمن آن از تمام امکانات مـادّی زمینی به شکل عـادلانه ودر بستر

منــاسب استفــاده شود. به بیــان دیگر، بــا بهره گیری بهینـه از مواهب طبیعی، رشد

اقتصادی و تامین معیشت برای همه طبقات ودر همه محیط ها امکان پذیر شود.

پس از بیان اجمالی برنامه های حکومت امام دوازدهم(عج) به بررسی تفصیلی آن ها

 بر اساس روایات معصومان(ع) می پردازیم و مهم ترین برنامه های حضرت را در

 هر بخش، مورد بحث قرار می دهیم:

الف . برنامه فرهنگی

در حکومت جهانی امام مهدی (عج) تمام فعالیت های فرهنگی، در راستـای رشــد و

تعالی علمی و عملی مردم خواهد بود و بــا جهل ونــادانی در همه زمینــه هــا مقابله 

خواهد شد.

مهم ترین محورهای جهاد فرهنگی در حکومت حقّ عبارتند از:

1.احیای کتاب و سنت

پس از آنکه در همه اعصــار، قرآن غریب و تنهــا مــانده و در حــاشیه زنــدگی بــه

فراموشی سپرده شده بود، در زمان حکومت آخرین حجّت الهی، تعــالیم حیــات بخش

قرآن به تمام عرصه زندگی بشر وارد می شود. همچنین سنّت که همان گفتار و رفتار

 پیشوایــان دینی است در همه جــا به عنوان بهترین الگــوی حیــات انســانی مطــرح

 می گردد وعملکرد همگان با معیار خدشه ناپذیر قرآن و عترت ارزیابی می شود.

امیرالمومنین در بیانی رسا حکومت قرآنی امام مهدی(عج) را چنین

 توصیف کرده است:

در روزگاری که هوای نفس حکومت میکند [امام مهدی(عج) ظهور

 می کند و]هدایت ورستگاری را جایگزین هوای نفس می سازد و در 

عصری که نظــر شخصی بر قرآن مقدم شده است ، افکار را متوجــه 

قرآن می کند و آن را حاکم بر جامعه می سازد.*

نیز در بیانی دیگر ، آن حضرت دوران ظهور قرآن و حضور آن را در

زندگی بشر چنین بشارت داده است:

...گویی هم اکنون شیعیان خود را می بینم که در مسجد کوفه، 

خیمه ها زده اند و قرآن را بدان گونه که نازل شده، به مردم 

می آموزند ... .**

یــاد دادن و یــاد گرفتن قرآن ، نقطـه شروعی برای ترویج فرهنگ قرآنی و حاکمیّت

 قرآن و احکام آن در همه حوزه های فردی واجتماعی است.

2.گسترش معرفت واخلاق

قرآن کریم وتعالیم اهل بیت (ع) بر رشد اخلاقی و معنوی بشر بیشترین تاکید را انجام

 داده است ؛ زیرا مهمترین عامل رشد وتعالی انسان به سوی هدف بلند خلقت ، اخلاق

 نیکو است. پیامبر (ص) هدف از پیامبری خود را تکمیل مکارم اخلاق می شمرد***

وقرآن نیز آن بزرگوار را بهترین الگوی رفتاری برای همه مردم معرفی می کند؛**** ولی با

 کمال تاسف ، به دلیل دوری بشر از راهنمایی هـای قرآن واهل بیت، انحطاط اخلاقی 

در همه زمینه ها در جوامع بشری و به ویژه جامعه مسلمین آشــکار گردیــده و همیـن 

انحـراف از ارزش هــای اخلاقی از عوامــل مهــم ویرانی حیــات فردی و اجتمــاعی 

انسان ها شده است.

حکومت امام مهدی(عج) که حکومت خدا و ارزش های الهی بر جهان است ، ترویج 

اخلاق را در راس برنامه های خود قرار خواهد داد.

امام باقر(ع) فرمود:

اذَا قامَ قائمُنا وَضَعَ یدَهُ عَلی رُوُوسِ العِبادِ فَجَمَعَ 

بِهِ عُقُولَهُم وَ اَکمَلَ  بِهِ اَخلاقَهُم؛*****

زمانی که قائم ماقیام کند ، دست خود بر سر بندگان خواهد نهاد و

 به وسیلۀ آن ، عقل های ایشان را جمع خواهد کرد و اخلاق آن ها

 را به کمال خواهد رساند.

از این تعبیر کنایه آمیز و زیبا استفاده می شود که در پرتو حکومـت مهــدی (عج) که 

حکومت اخلاق و معنویت است ، بستر مناسب برای کمال عقلی و اخلاقی بشر فراهم

خواهد شد؛ زیرا همان گونه که اخلاق زشت و پست ازنقصان عقل وخرد آدمی است،

کمال عقل موجب بروز و ظهور اخلاق نیکو در انسان خواهد بود.

از سوی دیگر ، محیط آکنده از هدایت های قرآن وسنت های الهی ، آدمی را به سوی 

خوبی ها سوق می دهد؛ بنابراین از درون و برون همه کشش ها به سوی فضیلت ها و

 زیبایی هاست و این گونه است که ارزش های الهی و انسـانی همه جایی و عــالم گیر 

می شود.

3. نهضت علمی

یکی از برنامه های فرهنگی حکومتی امام مهدی(عج) که خود منبع علــوم و سرآمــد 

همه عالمان زمان خویش است، ****** نهضت علمی و رشد دانش بشــری به طــور

چشمگیر وبی سابقه است.

پیامبر اسلام (ص) پس از بشارت دادن به مهدی (عج) درباره این 

بخش از اقدام او فرموده است:

...نهمین امام[از فرزند ان امام حسین (ع)] قائم ایشــان است که 

خداوند به دست او همه زمین را از روشنایی پر می کند. پس از آنکه 

گرفتار تاریکی گشته است ، و تمــام زمین را از عدالت ود اد گری 

می آکند پس از آنکه از ظلم وجور پر شده باشد، وسراسر عالم را از 

علم ودانایی بهره مند می سازد، پس از آن که به جهل و نادانی گرفتار

شده باشد... .*******

این جنبش علمی و فکری ، برای همه اقشار و طبقات جامعه است و در این شکوفایی،

فرقی بین مرد و زن نیست؛ بلــکه زنــان نیز به رتـبه هــای بلند علمی و دین شنــاسی 

می رسند.

امام باقر(ع)فرمود:

در زمان امام مهدی (عج) به شما حکمت[و دانش] داده می شود،

 تا آن جـا که زن در درون خانه اش مطابق کتـاب خدا وسنّت پیامبــر 

قضاوت می کند.********

این،حکایت از آگــاهی و شناخت عمیق از آیـات قرآن و روایــات اهل بیت (ع) دارد؛ 

زیرا امر قضاوت ، امری دشوار وسنگین است.

4. مبارزه با بدعت ها

بدعت در مقابل «سنّت» و به معنای داخل کردن اندیشه ها و آرای شخصی در دین و

 دینداری است.

امیرالمومنین(ع) در معرفی بدعت گذاران فرمود:

بدعت گذاران، کسانی هستند که با فرمان خدا وکتاب او وپیامبرش 

مخالفت می ورزند و بر اســاس رای و هواهای نفســانی خود عمــل 

می کنند ؛ هر چند شمار آن ها  بسیار باشد.*********

بنابراین بدعت به معنای مخالفت با خدا وکتاب و پیـامبر او و حــاکم کردن هواهــای 

نفسانی و عمل کردن بر اساس تمایلات شخصی است و این، جز آن است که با الهام 

از کتاب وسنّت و بر اســاس معیــارهای الــهی تحقیق وتحلیــلی نوارائه شود. بدعت، 

امری است که سنِّت و شیوه خدا و پیامبر(ص) را نابود می کند وهیچ آفتی برای دین

، چنین شکنندهو نابود کننده نیست.

امیرالمومنین(ع) فرمود:

ماهَدَمَ الدّینَ مِثلُ البِدَعِ؛**********

هیچ چیز مانند بدعت ها دین را ویران و تباه نکرده است.

به همین دلیل است که سنت مداران ، وظیفه دارند در مقابل بدعت گذاران قیـام کنند و

 پرده از تزویر ونیرنگ آنها بردارند و راه نادرست آن ها را برای مردمان آشکـــارو

بدین گونه  از گمراهی مردم جلوگیری کنند.

پیامبر اکرم (ص) فرمود:

هر گاه بدعت ها در میان امتم آشکار شوند، بر عالم است که علم و

دانش خود را آشــکار سازد و هر کس چنین نکند، نفــرین خد ا بر او 

باد!***********

با تاسف باید گفت که پس از پیامبر وراه روشن او، چه بدعت ها که در دین نگذاشتند،

و چه انحراف ها و کجی ها که در مسیر دینداری پدید نیاوردند ، وچه گمراهــی ها که 

در برابر مردم نگشودند! بدین سان چهره دین را واژگونه ساختند ورخسار تابناک آیین 

را به حجاب های هواهاوسلیقه های شخصی پوشاندند. امــامــان معصوم(ع) وبه دنبــال 

ایشان عالمان دین کوشیدند؛ ولی همچنان راه بدعت گذاری وسنّت سوزی باز ماند و در

دوران غیبت بیشتر شد.

و اکنون عالم در انتظار است که صاحب مکتب و موعود قرآن بیاید ودر ســایه ســار

 حکومت او سنت هــا زنده گردیده و بدعت هــا برچیــده شود. و بــی شــک در راس

 برنامه های اصلاحی او مبارزه با بدعت ها و گمراهی است ، تا زمینه های هدایت و 

رشد و تعالی بشر فراهم شود.

امام باقر (ع) در ضمن سخنی بلند در توصیف زمان ظهور آن حضرت

 فرمود:

...وَ لا یترُکُ بَدعَةً اِلاّ اَزالَها وَ لاسُنَّةً اِلاّ اَقامَها

...؛************

هیچ بدعتی را وا نگذارد، مگر اینکه آن را از ریشه برکند و از هیچ

سنّتی نمی گذرد، مگر اینکه آن را بر پا خواهد فرمود.

^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^

منابع و توضیحات:

*نهج البلاغه فیض الاسلام، خطبه138، ص424.

**الغیبة نعمانی، باب21، ح3، ص333.

***پیامبر اسلام(ص) می فرماید :«انما بعثت لاتمم مکارم 

      الاخلاق؛ همانا من برای تکمیل مکارم اخلاق برانگیخته

       شدم»(بحارالانوار، ج68، ذیل حدیث17، ص382).

****اشاره به آیۀ «لقد کان لکم فی رسول الله اسوه حسنۀ؛ و

         برای شما در رسول خدا الگوی نیکویی است»

         (سوره احزاب،آیۀ21).

*****بحارالانوار، 52 ،ح71، ص336.

******امیرالمومنین(ع) در توصیف مهدی(عج) می فرماید :

            «دانش او از همه شما بیشتر است».(الغیبة نعمانی،

              باب13، ح1، ص305).

*******کمال الدین و تمام النعمة، ج1، باب24، ح5، ص487.

********الغیبة نعمانی، باب13، ح30، ص337.   

*********کنز العمال، ج16 ، ح44216، ص182.

**********بحارالانوار، ج78، ح98،ص91.

***********کافی، ج1، باب البدع و الرای و المقائیس، ح2، ص54.

************بحارالانوار، ج58، ح11، ص11.