مهدویت - حکومت جهانی (3): ویژگی های حکومت و سیره حضرت مهدی(عج)

حکومت جهانی (3): ویژگی های حکومت و سیره حضرت                                              مهدی(عج)

در پایان به برخی از ویژگی های حکومت مــانند قلمرو حکومت و مرکز آن ، مــدت 

حکومت و روش کــارگزاران و معرفی آن هــا و نیــز سیره رهبر بزرگ حــکومت ،

 می پردازیم.

قلمرو حکومت و مرکز آن

تردیدی نیست که حکومت حضرت مهدی (عج) حکومتی جهانی است؛ زیرا او موعود

 همه بشریت و تحقق بخش آرزوی همه انســان هاست؛ بنــابراین آنچه از زیبایی هــا و 

خوبی هــا در ســایه حکومت او به وجود آیــد، سراسر زمـین را فرا خواهد گرفت. این

 حقیقتی است که روایـات فراوان، شــاهد آن است که به گروه هــایی از آن هــا اشــاره 

می کنیم.

الف . روایات بسیار که مضمون آن چنین است: مهدی(عج) زمین را پر از عدل وداد 

می کند؛ همان گونه که پر از ظلم وجور شده باشد.*1 کلمه «زمین»(الارض) سرتاسر

کره خاکی را در بر می گیرد و هیچ دلیلی وجود ندارد که معنای آن را به بخـــشی از

زمین محدود کنیم.

ب . روایاتی که از تسلط امام مهدی(عج) بر مناطق مختلف جهــان خبر داده است که

گستردگی و پراکندگی و اهمیت آن منــاطق، حکایت از سلـطه آن حضـرت بر تمـــام 

جهان دارد و معلوم می شود که نام بردن از شهرها و کشورها در روایات ، از بــاب 

نمونه ومثال بوده ومیزان درک مخاطبان روایات در آن زمان نیزملاحظه شده است.

در روایــات مختلف از روم، چین، دیـلم یا کوه های دیلم، ترک، سند، هند، قسطنطنیه،

کابل شاه و خزربه عنوان مناطقی که امـام مهدی(عج) بر آن ها مســلــط  خواهد شد و

آن ها را فتح خواهد کرد، نام برده شده است.*2

گفتنی است که در زمان امامان (ع) مناطق یاد شده بر بخش های بسیــار گسترده تری 

نسبت به زمان ما، گفته می شده است؛ برای مثال« روم» شامل همه اروپا وحتی قاره

آمریکا می شده و مراد از چین، همه شرق آسیا بوده که شامل ژاپن نیز می شود؛همان 

گونه که«هند» پاکستان امروز را هم شامل بوده است. شهر قسطنطنیه همان استــانبول

 است که در جهان آن روز به عنوان مقاوم ترین شهرها و مناطق از آن، یــاد می شده 

ودر واقع فتح آن ، یک پیروزی و موفقیت بزرگ شمرده می شده است؛ زیرا یــکی از 

راه های اصلی ورود به قاره اروپا بوده است. خلاصه اینکه تسلّط امــام مهدی(عج) بر

مناطق حسّاس و مهم جهان، حکایت از گستردگی جهانی فرمانروایی آن حضرت دارد..

ج . گذشته از روایــات دسته اول و دسته دوّم، روایــات متعددی در دست است  که به 

روشنی از جهانی بودن حکومت حضرت مهدی(عج) خبر می دهد.

در سخنی از پیامبر اکرم (ص) آمده است که خد اوند متعال فرمـوده 

است:

...من دین خود را به دست آنها [ پیشوایان دوازده گانه] بر همه

 آیین ها پیروز می کنم و به دست ایشان ، فرمان خود را[برهمه]

 چیره خواهم ساخت وبه [قیام]آخرین آن ها سراسر زمین را از 

دشمنانم پاک خواهـم کرد و او را بر مشرق و مغرب زمین فرمانروا

خواهم گرداند... .*3

امام باقر(ع) فرمود:

اَلقائِمُ مِــنّا ... یبلُغُ سُلطانَهُ المَشــرِقَ وَالمَغــرِبَ وَ

 یظهِرُ اللهُ عَزَّوَجَلَّ بِهِ دینَهُ عَلَـی الــدّینِ کُلِّهِ وَ لَــو 

کَرِهَ المُشرِکُونَ ...؛*4

قائم (ع) از ما[خاندان پیامبر] است ...[او کسی است که] فرمانروایی

اومشرق ومغرب[عالم] را فرا خواهــد گرفت و خداوند به دست اودین 

خود را بر همه ادیان غلبه می هد، اگر چه مشرکان را خوش نیاید.

اما مرکز حکومت جهانی حضرت مهدی(عج) شهرتاریخی کوفه است که درآن زمان

وسعت زیادی خواهد یـــافت؛ به گونه ای که شهر نجف را که در چند کیلومتری کوفه 

است ، شامل می شود. به همین دلیل است که در بعضی روایات، کوفه  و در بعضی

دیگر نجف به عنوان مرکز حکومت نام برده شده است.

امام صادق (ع) در ضمن روایتی طولانی فرمود:

مرکز حکومت او[حضرت مهدی«عج»] شهر کوفه خواهــد بود ومحــل

 قضاوت او مسجد کوفه.*5

گفتنی است شهر کوفه از دیر زمان، مورد توجه خاندان پیامبر(ص) ومحل زمامداری 

حضرت علی(ع) بوده است و مسجد مشهور آن، یکی از چهار مسجد معروف جهــان

اسلام است که امیرالمومنین(ع) در آن نمــاز و خطبــه می خوانـده و نیز در آن به امر

قضاوت می پرداخته است ودر نهایت در محراب همان مسجد، به شهادت رسیده است.

مدت حکومت

پس از اینکه عالم بشریت ، یک دوره بسیار طولانی از حاکیت ظلم وستم را پشت سر

گذاشت، جهان بــا ظهور آخرین خجّت پروردگار به سوی حــاکمیت خوبی هــا خواهد

رفت و حکومت در دسـت حــاکمان ونیکــان قرار خواهد گرفــت و این، وعــده حتمی 

خداوند است.

حکومت خوبان که با فرمانروایی امام مهدی (عج) آغاز می شود، تـا پایان عمر دنیــا

 ادامه خواهد یافت و دیگر روزگار ظلم وظالمان تکرار نخواهد شد.

در سخنی که پیش از این از پیــامبر (ص) نقل شــد، آمده اسـت که خــداوند بــزرگ، 

حاکمیت آخرین پیشوای معصوم را به پیامبراسلام(ص) بشارت می دهد و در پـایــان 

می افزاید:

[(پس از آنکه مهدی«عج» به حکومت رسید]دولت او را دوام خواهم 

بخشیدو پیوسته تا قیامت ، روزگار[وحاکمیــت زمین]رادر دســت 

اولیا و دوستــان خود، دست به دست خواهم کرد.*6

بنابراین نظام عادلانه ای که امام مهدی(عج) برپا خواهد کرد، دولتی اســت که پس از

آن، برای دیگران دولتی نخواهد بود و درحقیقت، تاریخ جدیدی از حیات بشرشــروع 

خواهد شد که سراسر در زیر حاکمیت الهی بسر خواهد بُرد .

امام باقر(ع) فرمود:

دولت ما آخرین دولت هاست . هیچ خاندان صاحب دولتی نمی مـاند،

مگر اینکه پیش از ما، حاکم می شوند، تا وقتی[حکومت اهل بیــت بر 

پــا شدو] شیوه حکمرانی مــا را دیدنــد، نگویند: اگر مــا هـم حــاکم 

می شدیم، همین گونه عمل می کردیم.*7

بنــابراین مدت استمرار نظام الهی پس از ظهور، جدا از مدت حکومت شخص امــام

مهدی(عج) است که مطابق روایات ، آن حضرت باقی مانده عمر خود را حاکم بوده

و سرانجام چشم از جهان فرو خواهد بست.

تردیدی نیست که مدت حکومت امام مهدی (عج) باید به قدری باشد که امکـــان تحول 

جهانی و استقرار عدالت در همه مناطق عالم وجود داشته باشد؛ ولی اینــکه این هدف

درچند سال قــابل دسترسی است، قــابل تخمین وگمــانه زنی نیست وبــاید به روایــات

امــامان معصوم(ع) رجوع کرد. البته با توجه به قــابلیت های آن رهبر الهی و توفیق

ومدد غیبی برای آن حضرت و اصحاب و یـاران شــایسته ای که در اختیــار اوست و

آمادگی جهانی برای پذیرفتن حاکمیت ارزش ها و زیبایی هـا در زمــان ظهور، ممکن

است رســالت مهدی موعود (عج) در زمــانی نسبتاً کوتــاه انجــام شود و جریــانی که

بشریت در طول قرون متمادی از ایجـــاد آن نــاتوان بوده است، در کمــتر از ده ســال 

اتفاق افتد.

روایاتی که مدت حکومت حضرت مهدی (عج) را بیان می کنند، بسیــار گونــا گونند. 

بعضی از آن ها مدت حکومت آن حضرت را پنج سال و تعدادی از آن ها هفت سال و

برخی دیگر هشت ، نه و ده ســال بیان کرده است.چند روایت هــم مــدت حـکومت را 

نوزده سال وچند ماه وبالاخره چهل و 309 سال برشمرده است.*8

گذشته از اینکه علت این همه اختلاف در روایــات، روشن نیســت، پیــدا کردن مــدت 

واقعی حکومت  از میان این روایـات کاری دشوار است؛ اما بعضی از علمای شیعه با

توجه به فراوانی و شهرت روایات هفت سال،  این نظر را انتخاب کرده اند.*9

بعضی دیگر نیز گفته اند ودت حکومت امام مهدی(عج) هفت سال است؛ ولی هر سال 

از سال های حکومت حضرت به اندازه ده سال از سال های ماست که این مطلب نیزدر

 بعضی روایات آمده است:

راوی از امام صادق(ع) درباره مدت حکومت حضرت مهــدی(عج) 

سوال می کند و امام می فرماید:

[حضرت مهدی«عج»]هفت ســال حکومــت می کند کـه برابر هفتــاد

 سال از سال های روزگار شماست.*10

مرحوم مجلسی(رحمه) می فرماید:

روایــاتی که درباره مدت حکومــت امـام (ع) رسیـده اســت بــاید به 

احتمال های زیر توجیه کــرد: برخی روایــات به تمــام مدت حکومــت 

اشاره دارد و بخی بر مدت ثبـات و استقرار حــکومــت. بعضــی مطابق

سال ها وروزهایی است که ما با آن آشناییـم و بعضی مطابق ســال هــا

و مــاه های روزگار حضرت است که طولانی می باشــد و خد اونــد به 

حقیقت مطلب آگاه است.*11

سیره حکومت امام(ع)

هر حاکمی درحومت وبخش های مختلف مدییریت خود شسوه ای مخصوص دارد که

 این خود از مشخصه های حکومت اوست. امام موعود و مهدی منتظر(ع) نیز وقتی

 حکومت جهان را به دست گیرد، در تدبیر جهانی خود روش خاصّی  دارد. درضمن

 مباحث گذشته به گوشه هایی از شیوه عملکرد آن حضرت اشـــاره شد؛ ولی به سبب 

اهمیت موضوع، منــاسب  است در این مجــال به گونه مستقل ّ به آن بپردازیــم و در 

زلال سخنان پیامبر اکرم و امــامــان معصوم(ع) شیوه حکومتی امــام مهدی (عج) را 

بهتر وبیشتر بشناسیم.

آنجه در ابتدا باید بر آن تــاکید شود، این است که روایــات، یک تصویر کلّی از سیره

آن بزرگوار به دست داده است و آن، عبــارت است از اینکه سیره امــام مـهدی(عج) 

همان سیره وروش پیــامبر بزرگ اسلام (ص) است و آن گونه که پیــامبر در زمــان 

خود با جاهلیت بشری در همه ابعـاد آن مبارزه کرد و اسلام نــاب که ضامن سعــادت 

دنیــا وآخرت اســت را بر محیط خود حـاکم کرد، حضرت مهدی(عج) نیز بــا ظــهور

خود با جــاهلیت جدید که دردناک تر از جــاهلیت قدیم اســت برخورد خواهــد کـرد و

ارزش های اسلامی و الهی را بر ویرانه های جاهلیت مدرن ، بنا خواهد کرد.

از امــام صادق (ع) دربــاره سیره حضرت مهـدی(عج) سوال شد؛

 فرمود:

یصنَعُ کَما صَنَعَ رَسُولُ الله(ص) یهدِم ما کانَ قَبلَهُ

 کَما هَدَمَ رَسُولُ الله(ص) اَمرَالجـــاهِلِیة وَیستَانِفُ

 الاِسلامَ جَدیداً؛*12  

امام مهدی(عج) مانند پیامبر اسلام عمل خواهد کرد . همان گونه که 

پیامبر آنچه از روش جاهلیت [مرسوم] بود را از میان برد، همین گونه

روش های جاهلی پیش از ظهور  خود را نابود خواهد ساخت واسلام 

را از نو پی ریزی  خواهد کرد.

این سیـاست کلّی امــام (ع) در زمان حــاکمیت اوست. البته شرایط زمــانی متفــاوت، 

موجب تغییراتی در شیوه اجرا و حکومت داری می شود که در روایـات، مطرح شده

 و مادر بخش های جدا گانه به آن ها می پردازیم.

سیره جهادی و مبارزاتی

امــام مهدی (عج) بــا انقلاب جهــانی خود بســاط کفر وشرک را ازگستــره  زمین بر

 می چیند و همگان را به دین مقدس اسلام دعوت می کند.

پیامبر اکرم (ص) در این باره فرموده است:

شیوه او[امام مهدی «عج»]شیوه من است ومردم را بر آیین و شریعت

من قرار می دهد.*13

البته آن حضرت درشرایطی ظهورمی کند که حق به گونه ای آشکار، معرفی گردیده 

و از هر جهت بر مردم جهان ، حجّت تمام شده است.

با این حال طبق برخی روایات ، حضرت مهدی(عج) تورات وانجیل واقعی و تحریف

نشده را ازغاری در انطاکیه بیرون می آورد وبه وسیـله آن ها با یهودیـان ومسیحیــان 

جهان احتجاج می کند که بسیاری از ایشان مسلمان می شوند.*14

در این میــان آنچه که گرایش ملّت هـای گوناگون را به اسلام بیشترمی کند، آن اســت 

که همگــان آشکــارا می بینند که مهدی(عج) بــا امدادهــای غیبی یــاری می گــردد و

نشانه های پیامبران همچون عصـای موسی(ع) و انگشتر سلیمــان(ع) و زره وشمشیر

و پرچم پیــامبر اسلام(ص) را همراه دارد*15 وبرای تحقق اهـداف پیــامبــران خــدا و

برقراری عــدالت جهــانی قیــام کرده است. روشن است که در چنین بستری که حق و

حقیقت، آشکــارا یر جهــانیــان عرضه شده است، تنهــا کســانی در جبهه بــاطل بـاقی 

می مانند که به کلی هویت انســانی والهی خود را از دست داده بــاشند. اینـان همان ها

هستند که جز فســاد وتبــاهی و ظلم، از آن ها سر نمی زند و لازم است ســاحت دولت

مهدوی از لوث وجود آنــان پــاک شود . اینجــاست که شمشیر برنده عدالت مهدوی از 

نیــام برآمده و با قدرت وصولت، بر پیکر ستمگران لجوج فــرود می آیــد و کســی از

آن ها را بــاقی نمی گذارد.این شیوه  و روش پیامبر(ص) و امیرالمومنین(ع) نیز بوده

است.*16

سیره قضایی امام(ع)

از آنجا که موعود منتظر برای استقرار عدالت در نمام زمین ذخیره شده است، برای

انجام رسالت خود به یک سیستم قضایی مستحکم نیاز دارد؛ بنابراین آن حضـرت در

این بخش به شیوه جدّ بزرگوارش حضرت امیرالمومنین (ع) عمل می کند وبا جـدّیت

وقدرت به دنبال به دست آوردن حقوق پایمال شده مردمان است وحق را در هر کجـا 

باشد، گرفته، به صاحب آن بر می گرداند.

آن حضرت چنان به عدالت رفتار می کند که مطابق روایات، زندگان آرزو می کننــد

 که مردگان برگردند و از برکت عدل او بهره مند شوند.*17

گفتنی است که بخشی از روایات،بیان گر آن است که امام مهدی(عج) درمقام قضاوت 

مانند حضرت سلیمان وحضرت داوود (ع) عمل می کند و مانند آن ها با علم الهی ای

که دارد، حکم می کند، نه با استناد به شاهد وگواه.

امام صادق(ع) فرمود:

وقتی قائم آل محمد قیام کند،مانند داوود وسلیمان (ع) داوری می کند؛

[یعنی] شاهد و گواه ، طلب نمی کند.*18

شـاید راز این گونه داوری، آن است که به سبب اعتمــاد بر علم الهی، عــدالت واقعی

 بر پا می شود؛ در حالی که وقتی بر گواهــان و سخن آن هــا تکیه می شود، عــدالت 

ظاهری حاکم می شود؛ زیرا به هر حال شاهدان از میان انسـان هــا هستند و احتمــال

اشتباه هست.

البته درکِ چگونگی قضــاوت امــام مهدی(عج) به شیوه گفته شده، کار دشواری است؛

ولی می توان فهمید که این شیوه با اوضاع روزگار آن حضرت،  سازگار است.

سیره مدیریتی امام(ع)

یکی از ارکان مهم حکومت ، کارگزاران آن هستند. وقتی مسئولان حــکومتی افرادی

شایسته باشند، کار دولت وملّت به سامان خواهد رسید ودست یابی به اهداف حکومت،

آسان تر خواهد بود.

حضرت مهدی(عج) به عن.ان رئیس حکومت جهـانی، برای منــاطق گوناگون عــالم، 

حاکمانی را از میان بهترین یـاوران خود بر می گزیند. آن هــا تمام ویژگی هــای یک 

حــاکم اسلامی از قبیــل دانش مدیریت، تعهّد و پــاکی در نیت و عمــل و شجــاعت در

تصمیــم گیری را دارا هستند. بــا این حــال، شخص امــام(عج) به عنوان فرمــانروای 

بزرگ و مرکز مدیریت عالم ، پیوسته عملکرد حاکمان را زیر نظر دارد وبــا شدّت و

دقّت و بدون چشــم پوشی، کار آن ها را حساب رسی می کـند.این ویژگی مهمّ که پیش

ازحکومت امام مهدی(عج)نادیده گرفته شده، در روایات به عنوان یکی ازعلامت های

حضرت مهدی(عج) بیان گردیده است.

پیامبر اکرم(ص) فرود:

عَلامَةُ المَهدی اَن یکُونَ شَدیداً عَلَی العُمّالِ جَواداً

بِالمالِ رَحیماً بِالمَساکین؛*19

علامت مهدی(عج) آن است که با کارگزاران خود شدید[و دقیق] 

است. دست بخشنده ای دارد و با مسکینان مهربان است.

سیره اقتصادی امام(ع)

روش امام مهدی (عج) در امور مالی حکومت بر مبنای مساوات قرار دارد.این،همان

روش پسندیده ای است که در زمــان پیـامبر گرامی اسلام (ص) وجود داشته است که

 پس از او،این شیوه تغییر یافت  ومعیارهای دروغینی برای پرداخت های بی حســاب

به افراد، جای آن را گرفت و سبب پیدایش فاصله طبقاتی در جـامعه اسلامــی آن روز

شد. اگر چه امـیرالمومنین و امام حسن (ع) در مدت خلافت خود به نظــام برابری در 

پرداخت اموال مسلمین پای بند بودند ، پس از ایشان بنی امیه اموال مسلمانان را مـانند 

ملک شخصی خودو بر طبق مصالح فردی، به کار می بردند و از این راه، پایه هــای 

حکومت نامشروع خود را محکم می کردند. آن ها زمین های کشاورزی  یا غیر آن از

ثروت هــا وامـوال عمومی را به نزدیکــان خود می بخشیدند واین کــار که به ویژه در

زمان خلیفه سوم و دوران بنی امیه رایج شده بود ، حالتی رسمی پیدا کرد.

امام هدی(عج) که مظهر عدالت و دادگری است، بیت المالِ مردم را به عنوان ثروتی 

عمومی که همگان در آن شریک هستند قرارمی دهد؛به گونه ای که هیچ گونه تبعیض 

و امتیاز خواهی در آن راه نداشته باشد و بخشش ثروت ها و زمین هــا به کلّی ممنوع 

باشد.

پیامبر (ص) فرمود:

... اِذا قامَ قائِمُنا اضمَحَلَّت القَطائِعُ فَلا قَطائِع؛*20

زمانی که قائم  ما قیام کند، قطایع [زمین هایی که زمامداران و حکام

 جور در مالکیت خود درآورده  یا واگذار کرده اند] از بین می رود؛ به

طوری که دیگر قطایی در میان نخواهد بود.

دیگر از شاخصه های  سیره مالی امام، آن است که در راستای رفع نیازهای مادّی و

ایجاد رفاهی معقول برای زندگی تمـام افراد، امــام مهدی(عج) اموال فراوان به مردم

 می بخشد و درحکومت او هر نیازمندی که از او طلب می کند، اموال زیادی دریافت

 می کند.

پیامبر(ص)فرمود:

... فَهُوَ یحثُو المالَ حَثواً؛*21

او[مهدی«عج»]اموال را به فراوانی می بخشد.

این شیوه ، برای ایجاد زمینه های اصلاح فردی و اجتماعی است که هدف بزرگ امام

خوبان است. آن حضرت با رفع نیاز مردم از جهت مادّی، در پی ایجاد زمینه مناســب

برای پرداختن افراد به طاعت وعبادت پروردگار است که در بخش اهداف حکومت به

 تفصیل درباره آن سخن گفتیم.

سیرۀ شخصی امام(ع)

سیره امام مهدی(عج) در رفتار شخصی .نیز در ارتباط با مردم، نمایان گر یک حاکم

اسلامی نمونه است که حکومــت در نگــاه او وسیــله ای است برای خدمت به مردم و

رسانیدن آن ها به قله های کمال، نه جایگاهی برای زراندوزی و ستم گری و استثمار.

به راستی که آن امام صالحان در کرسی حکم فرمایی، یادآورحکومت پیامبراکرم(ص) 

و امیر المومنین (ع) است. با وجود آنکه همه اموال وثروت هــا در اختیــار اوست، در 

زندگی شخصی خود درپایین ترین سطح به سر می برد وبه کمترین ها قناعت می کند.

امیر المومنین (ع)در توصیف او فرموده است:

امام [مهدی(عج)] با خود عهـــد می بنـــدد که [اگر چه حاکم و رهبر

جامعه بشری است ؛ ولی] هماننـــد رعیت خود راه رود و ماننـــد آنان

 بپوشـــد و بر مرکبی  همچون مرکب آن ها سوار شـــود ... و به کم

قناعت کند.*22

امیر المومنین (ع) خود چنین بود و در زندگی دنیــا و خوراک و

پوشش آن زهدی پیامبرگونه داشت. مهدی(عج) نیز در این میدان 

به آن حضرت اقتدا خواهد کرد.

امام صادق(ع) فرمود:

اِنَّ قائِمَنا اِذا قامَ لَبِسَ لِباسَ عَلِی علیه السلام وَ 

سارَ بِسیرَتّهِ؛*23

وقتی قائم  ما قیام کند ، لباس علی (ع) را در بر می کند و روش  او 

را پیش می گیرد.

او که درباره خود سخت گیر ودقیق است ، با امت چون پدری مهربان استو آسایش و

راحتی آنها را می خواهد؛ به گو نه ای که:

در روایت امام رضا(ع) این گونه ت.صیف شده است:

اَلاِمام،الانیسُ الرّفیــق وَالوالِـدُ الشَّفـیـق  وَ الاخُ

 الشَّقیق وَ الاُ»ُّ الیَرَّةِ بِالوَلَدِ الصَّغیر مَفزَعُ العِبادَ

 فِی الدّاهِیة النّاد؛*24

امام ، آن همدم همراه  و آن پدر مهربان و برادر تنی [که پشتیبان برادر

] است و مادر دلسوز برای فرزندان  خردسال است و پناهگــاه بندگان 

 در واقعه هولناک.

آری ، او چنان با امت صمیمی و نزدیک است  که همه او را پناهگاه خود می دانند.

از پیامبر مکّــرم اسلام(ص) روایت شــده که درباره مهــدی(عج) 

فرموده است:

امتش به او پناه می برند؛ آن گونه که زنبور ها به ملکـه خود پناهنـــده

می شوند.*25

او مصداق کامل رهبری است که از میان مردم برگزیده شده و در بین آن ها وماننـــد 

آن ها زندگی می کند، به همین دلیل دردهای آن ها رابه خوبی می شناسد ودرمـان آن

 را می داند. تمام همّت خود را برای بهبودی حــال آن ها به کــار می گیرد و در این 

راه، تنها به رضایت الهی می اندیشد. در این صورت چرا امّت در کنار او به آرامش

 و امنیت نرسد و به کدام دلیل دل به غیر او بسپارد؟

مقبولیّت عمومی

یکی از دغدغه های حکومت ها، جلب رضایت عموم بوده است؛ ولی به دلیــل ضعف

های بسیاری که در اداره مجموعه ها وجود داشته،چنین رضایتی حــاصل نشده است.

از ویژگی های اســاسی حکومت حضرت مهدی(عج) همین اســت که مورد قبول همه 

افراد و اجتماعات بشری است . نه تنها همه اهـل زمین که ساکنــان آسمــان نیز از آن 

حکومت الهی و فرمانروای عدل گستر رضایت کامل دارند.

پیامبر اسلام(ص) فرمود:

شما را بشارت می دهم به مهــدی ... اهل آسمان  و زمیــن  از او [و 

حکومت او] راضی هستند.*26

چگونه ممکن است کسی از حاکمیت مهدی(عج) ناراضی باشد و حال آنکه برای همه

جهانیان روشن می شود که صلاح امر بشر و سعادت او در همه جنبه هــای مــادی و 

معنوی تنها در سایه حکومت الهی آن حضرت است؟!

بجاست در پایان این بخش ، کلاک جاودانه امیرالمومنین (ع) را به

 عنوان حُسن ختام بیاوریم:

... خداوند او[امام مهدی«عج»] را به وسیــله فرشتگــان خـود تــایید

 می کند و یــاران او را حفظ می کند و به وسیلــه  نشــانه های خـود 

یاری اش می کند. او  را بر اهل زمین پیروز می گرداند به گونه ای که

 [همه] بـا میل و رغبت یــا اکراه به او می گروند  و زمین را از عدل و

داد و از روشنایی و دلیل پر می کند.

شهرها به او ایمان می آورند، تا اینکه کافری نمی ماند جز آنکه ایمــان 

می آورد و زشت کاری نمی ماند، جز آنکه نیکو می شود . درحکومت

 او درندگان بــا هم آشتی می کنند و زمین برکت هــای خود را بیرون 

می ریزد و آسمان خیرات خود را فرو می بارد وگنج ها[ی زمین] برای

او آشکار می شوند ... پس خوشا حال آنکه روزگار اورا ببیند و سخن

 اورا بشنود.*27

^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^

منابع وتوضیحات:

*1 کمال الدین وتمام النعمة،باب25، ح5،4،1،......

*2 الغیبة نعمانی، باب13، ح22، ص330.

*3 کمال الدین وتمام النعمة،ج1، باب23، ح4، ص477.

*4همان، ح16، ص603.

*5 بحارالانوار، ج53، ص11.

*6 کمال الدین وتمام النعمة، ج1، باب23، ح4، ص477.

*7 الغیبة طوسی، فصل8، ح493، ص472.

*8 برای آگاهی از روایات ، ر. ک: چشم اندازی به حکومت حضرت مهدی(ع)،

 ص173-175رجوع شود.

*9 ر.ک:«المهدی»، سید صدر الدین صدر، ص239؛ تاریخ مابعدالظهور، سید

 محمد صدر.

*10الغیبة طوسی، فصل8، ح497، ص474.

*11 بحارالانوار، ج52، ص280.

*12 الغیبة نعمانی، باب13، ح13، ص236.

*13کمال لدین و تمام النعمة، ج2، باب39، ح6،ص122.

*14ر.ک: الفتن، 149-251.

*15 ر.ک به اثبات الهداة، ج3،ص439-494.

*16همان، ص450.

*17 الفتن، ص99.

*18 اثبات الهداة، ج3، ص447.

*19معجم احادیث الامام المهدی(عج)، ج1، ح94، ص304.

*20بحارالانوار، ج97، ص59.

*21معجم احادیث الامام المهدی(عج)، ج1، ح85، ص283.

*22 منتخب الاثر، فصل 6، باب11، ح4، ص581.

*23کافی، ج6، باب اللباس، ح15،ص444.

*24 همان، ج1، کتاب الحجه، باب نادر جامع فی فضل الامام وصفاته، ح1،ص200.

*25منتخب الاثر، فصل7، باب7، ح2، ص598.

*26بحارالانوار، ج51، ح37،ص81.

*27 اثبات الهداة، ج3، ص524.