آیه چهارم
(وَ لِکُلٍّ وِجْهَةٌ هُوَ مُوَلّیها فَاسْتَبِقُوا الْخَیراتِ أَینَ ما تَکُونُوا یأْتِ بِکُمُ اللّهُ جَمیعًا إِنَّ اللّهَ عَلی کُلِّ شَیءٍ قَدیرٌ)؛"1"
«و برای هر کسی قبلهای است که وی روی خود را به آن [سوی] میگرداند؛ پس در کارهای نیک بر یکدیگر پیشی
گیرید. هر کجا که باشید، خداوند همگی شما را [به سوی خود باز] میآورد؛ در حقیقت، خدا بر همه چیز توانا است».
نکته ها
1. روز جمع شدن یاران حضرت مهدی علیه السلام
در روایات متعددی از اهل بیت علیهم السلام، عبارت (أَینَ ما تَکُونُوا یأْتِ بِکُمُ اللّهُ جَمیعًا)، به جمع شدن یاران
واصحاب حضرت مهدی علیه السلام، هنگام ظهور تفسیر شده است. امام باقر علیه السلام در باره این آیه فرمود:
«یعْنِی أَصْحَابَ الْقَائِمِ الثَّلَاثَ مِائَةِ وَ الْبِضْعَةَ عَشَرَ رَجُلاً قَالَ وَ هُمْ وَ اللَّهِ الاُمَّةُ الْمَعْدُودَةُ قَالَ یجْتَمِعُونَ وَ اللَّهِ فِی سَاعَةٍ
وَاحِدَةٍ قَزَعٌ کَقَزَعِ الْخَرِیفِ»؛"2"
«منظور اصحاب امام قائم علیه السلام است که سیصد و چند نفرند. به خدا سوگند! منظور از «امت معدوده» آنان
هستند. به خدا سوگند! در یک ساعت همگی جمع میشوند؛ همچون پارههای ابر پاییزی که بر اثر تند باد، جمع و
متراکم میگردد».
امام علی بن موسی الرضا علیه السلام نیز میفرماید: «وَ ذَلِکَ وَ اللَّهِ أَنْ لَوْ قَدْ قَامَ قَائِمُنَا یجْمَعُ اللَّهُ إِلَیهِ شِیعَتَنَا مِنْ جَمِیعِ
الْبُلْدَانِ»؛"3"«به خدا سوگند! هنگامی که مهدی علیه السلام قیام کند، خداوند پیروان ما را از تمام شهرها گرد او جمع
میکند».
این تفسیر از مفاهیم بطون آیه است؛ چرا که طبق روایات، آیات قرآن گاهی معانی متعددی دارد که یک معنا ظاهری و
عمومی است و دیگری مفهوم درونی و به اصطلاح بطن آیه است که جز پیامبر صلی الله علیه وآله و امامان علیهم
السلام و کسانی که خدا بخواهد، از آن آگاه نیستند.
از منظر این روایات، خدایی که قدرت دارد ذرات پراکنده خاک انسانها را در قیامت، از نقاط مختلف جهان جمعآوری
کند؛ به آسانی میتواند یاران مهدی علیه السلام را در یک روز و یک ساعت، برای افروختن نخستین جرقههای انقلاب
و تأسیس حکومت عدل جهانی و پایان دادن به ظلم و ستم، گرد آورد.
علامه طباطبایی در ذیل آیه مینویسد: «در اخبار فراوانی از طریق شیعه، نقل شده است: این آیه دربارة اصحاب قائم
آل محمد علیه السلام است و از بعضی استفاده میشود: این از باب تطبیق و جری است»."4"