مهدویت - ویژگی های غیبت کوتاه مدّت

ویژگی های غیبت  کوتاه مدّت

با شهادت امام حسن عسکری(ع) در سال260ق، دوران امامت امام دوازدهم (عج) آغاز

 شد از همین زمان ، غیبت کوتاه مدت آن گرامی که به «غیبت صغرا» معروف اسـت ،

 شروع شد و تا سال 329ق (نزدیک به هفتاد سال) ادامه یافت.

 مهم ترین ویژگی دوره غیبت صغرا آن است که مردم ا زطریق نایبان خاصّ با امام 

مهدی(عج) در ارتباط بودند وبه وسیله آن ها پیام های آن حضرت را دریافت می کردند

 و پاسخ سوالات خود را می گرفتند.* گاهی نیز به واسطه نایبان امام ، توفیق شرفـیابی

 به حضور امام خویش را می یافتند.

 نایبان خاصّ امام زمان (عج) که همگی از علما و بزرگان شیعـه و برگزیدگـــــــان آن

 حضرت بودند، چهار تن هستند که به ترتیب دوره نیابت خود ، عبارتند از:

1.  

     عثمان بن سعید عَمری؛ وی از آغاز غیبتِ امام ، عهده دار نیابت آن حضرت شد وسال

     267ق درگذشت. او وکیل امام هادی و امام عسکری(ع) نیز بوده است.

2   

      محمد بن عثمان عمری؛ او فرزند نایب اول است که پس از درگذشت پدر به مـــــقام

      نیابت رسید ودر سال 305ق وفات کرد.

3.  

      حسین بن روح نوبختی؛ او پس از 21 سال نیابت، در سال 326ق بدرود حیات گفت.

4. 

      علی بن محمد سمری؛ وی در سال 329ق از دنیا رفت و با مرگ او دوران غیبت

      صغرا پایان گرفت.

نایبان خاصّ همگی توسط امام عسگری(ع) و امام مهدی(عج) انتخاب گردیده، به مردم

 معرفی می شدند.شیخ طوسی درکتاب الغیبه خود روایت کرده است که روزی چهل نفر

 از شیعیان همراه عثمان بن سعید(نایب اول) به حضور امام عسکری (ع) رسیدند. امام 

(ع) فرزند خود را به آنها نشان داد و فرمود:

پس از من ، این[فرززند] امام شماست. از او اطاعت کنید... بدانید که پس از امروز او

را نخواهید دید ، تا عمر او به کمال برسد. پس [در غیبت او] آنچه عثمان [بن سعـــید ] 

می گوید، بپذیرید و از او فرمان برید که او جانشین امام شماست و کارها به دســـــــت 

اوست.**

در روایتی دیگر امام عسکری (ع) به نیابت محمدبن عثمان(نایب دوم)از امام مهـــــدی

(عج) نیز تصریح فرموده است.***

اینها مربوط به دوران قبل از غیبت امام مهدی(عج)بود و در طول غیبت صغرا نیز هر

 یک از نایبان، پیش از مرگ خود، نائب بعدی را که از سوی امام مهدی(عج) انتخــاب

 شده بود ، به مردم معرفی می کردند.

این مردان بزرگ به سبب برخورداری از صفات و ویژگی هایی، برای نیابـــت خاص

 ولی عصر(عج) شایستگی یافتند. امانتداری، پاکدامنــی، عدالــت در گفتـــارو رفتــار،

رازداری و پنهان کاریو پوشاندنِ اسرار اهل ابیـــت در شرایـــط  ویــــژه غیبـــــت  از 

خصوصیات مهم آنها بود . ایشان مورداعتمادو اطمینان امام و پرورش یافتگان مکتــب

 خاندان پاک پیامبر بودند و با فهم و آگاهی کامل ودرک حساسیت زمان و بهره گــیری

 از امکانات موجود ، جامعه شیعه را در صراط مستقیم  الهی  هدایت کردند و آنان را

 از گذرگاه  غیبت صغرا به سلامت عبور دادند.

مطالعه دقیق دوره عیبت صغرا و نقش مهم نوّاب اربعه در ایجاد ارتباط بین امـــــت و

امام به خوبی اهمیت این دوره از حیات امام عصر(عج) را نشان می دهد . وجــود این

 ارتباط ها و نیز راه یافتن برخی شیعیان به محضر امام خویش در طول دوران غیـبت

 صغرا تاثیر فراوانی  در اثبات ولادت امام دوازدهم وآخرین حجّت پروردگار داشــت.

 این دستاورد مهم، درست در زمانی بود  که دشمنان می کوشیدند تا شیعیــــــان را در

 برابر تولّد فرزندی برای امام عسکری (ع) دچار شک و تردید کنند.

منابع وتوضیحات:

*متن نامه ها – که به توقیعات مشهور  است – در کتاب های 

علمای شیعه موجود است؛ از جمله: بحارالانوار، ج53، باب31،

 ص150-197.

**الغیبه طوسی، ح319، ص357.

***همان، فصل6، ح317،ص355.