مهدویت -ویژگی های غیبت بلند مدت

ویژگی های غیبت بلند مدت

در آخرین روزهای عمر نایب چهارم امام مهدی(عج) در نامه ای

 خطاب به او چنین نگاشت:

بسم الله الرحمن الرحیم. ای علی بن محمد سمری! خداونــد در مصیبـــت وفات تو، به

 برادران دینی ات ، پاداش بزرگ کرامت فرماید؛ چرا کـه تو تا شـش روز دیگـــر به 

سرای باقی خواهی رفت. به کارهایت رسیدگی کن و درباره جانشــین پس از خود به

 کسی وصیت مکن؛ زیرا دوره غیبت کامل [و طولانی] فرا رسیده است. از این پـس

 ظهوری [برای من] نخواهد بود ، مگر پس از فرمان الهی و آن پس از گذشت مدتی 

دراز خواهد بود که دل ها را سختی و قساوت فرا گیرد و زمین از ظلـــم و ستــــم پر 

شود... .*

بنابراین با وفات آخرین نایب خاص امام دوازدهم در سال 329ق دوره غیبت طولانی

 که به«غیبت کبرا» معروف است، آغاز شد. این دوران ،همچنان ادامه دارد تاروزی

 که به خواست خداوند ،  ابرهای غیبت ، کنار رود و جهان از پرتو مستقیم خورشیــد 

فروزان ولایت، بهره مند شود.

همان گونه که گذشت، در دوره غیبت صغرا، شیعیان به وسیله نایبان خاص با امام خود

 رابطه داشتند و با تکالیف الهی خود آشنا می شدند؛ ولی در دوران غیبت کبرا این نوع

 ارتباط قطع شده ، مردم مومن برای شناخت وظایف دینی خود تنهــا به نایبـــان عام آن

 حضرت که همان عالمان دینی وارسته و مراجع بزرگ تقلید هستند، مراجعه می کنـند.

 این جریان، مسیر روشنی اســـت که امام مهـــدی(عج) خود در نامــــه ای به یــکی از 

چهره های مورد اعتماد شیعه، ترسیم فرمود.در فرازی از این نامــه که توســط دومیــن

 نایب خاص امام ابلاغ شد، چنین آمده است:

وَاَمَّا الحَوادِثُ الواقِعَهَ فَارجِعُوا فیها اِلی رُواهِ حَدیثِنا فَاِنَّهُم حُجَّتـی 

عَلَیکُم وَ انَا حُجَّهُ اللهَ عَلَیهم...**

واما در مورد رویدادهایی که [ در آینده ] رخ خواهد داد به راویان حـدیث ما [= فقها]

 رجوع کنید؛ زیرا آن ها حجّت من بر شما هستند ومن حجّت خدا بر آنان هستم... .

امام هادی(ع) در بیان نقش علمای دینی در زمان غیبت فرمود:

اگر نبودند عالمانی که پس از غیبت امام مهدی(عج) مردم را به ســـوی آن حضـــرت

 بخوانند و آن ها را به سوی امامشان هدایت کنند و با حجت ها ودلیل های محــــــــکم 

الهی از دین او [که دین خداست ] حمایت کنند واگر نبودند آن عالمان هوشیــــــار که

 بندگان خدا را از دام های شیطان وشیطان صفتان و از[دشمنی های] دشمنان اهل بیت 

نجات دهند ، هیچ کس نمی ماند مگر اینکه از دین خدا بیرون می رفت؛ ولی ایشـــان 

هستند که سر رشته دل ها[و افکار و عقاید] شیعیان را با استواری در دســــت دارند؛

 آنچنان که کشتی بان ،سکّان کشتی را به دست می گیرد. آن عالمان، برترین[بندگان]

 نزد خداوند متعال هستند.***

منابع و توضیحات:

*همان، ح365، ص395.

**کمال الدین وتمام النعمه، ج2، باب45، ح3، ص236.

***احتجاج، ج1، ح11، ص15.

مهدویت - ویژگی های غیبت کوتاه مدّت

ویژگی های غیبت  کوتاه مدّت

با شهادت امام حسن عسکری(ع) در سال260ق، دوران امامت امام دوازدهم (عج) آغاز

 شد از همین زمان ، غیبت کوتاه مدت آن گرامی که به «غیبت صغرا» معروف اسـت ،

 شروع شد و تا سال 329ق (نزدیک به هفتاد سال) ادامه یافت.

 مهم ترین ویژگی دوره غیبت صغرا آن است که مردم ا زطریق نایبان خاصّ با امام 

مهدی(عج) در ارتباط بودند وبه وسیله آن ها پیام های آن حضرت را دریافت می کردند

 و پاسخ سوالات خود را می گرفتند.* گاهی نیز به واسطه نایبان امام ، توفیق شرفـیابی

 به حضور امام خویش را می یافتند.

 نایبان خاصّ امام زمان (عج) که همگی از علما و بزرگان شیعـه و برگزیدگـــــــان آن

 حضرت بودند، چهار تن هستند که به ترتیب دوره نیابت خود ، عبارتند از:

1.  

     عثمان بن سعید عَمری؛ وی از آغاز غیبتِ امام ، عهده دار نیابت آن حضرت شد وسال

     267ق درگذشت. او وکیل امام هادی و امام عسکری(ع) نیز بوده است.

2   

      محمد بن عثمان عمری؛ او فرزند نایب اول است که پس از درگذشت پدر به مـــــقام

      نیابت رسید ودر سال 305ق وفات کرد.

3.  

      حسین بن روح نوبختی؛ او پس از 21 سال نیابت، در سال 326ق بدرود حیات گفت.

4. 

      علی بن محمد سمری؛ وی در سال 329ق از دنیا رفت و با مرگ او دوران غیبت

      صغرا پایان گرفت.

نایبان خاصّ همگی توسط امام عسگری(ع) و امام مهدی(عج) انتخاب گردیده، به مردم

 معرفی می شدند.شیخ طوسی درکتاب الغیبه خود روایت کرده است که روزی چهل نفر

 از شیعیان همراه عثمان بن سعید(نایب اول) به حضور امام عسکری (ع) رسیدند. امام 

(ع) فرزند خود را به آنها نشان داد و فرمود:

پس از من ، این[فرززند] امام شماست. از او اطاعت کنید... بدانید که پس از امروز او

را نخواهید دید ، تا عمر او به کمال برسد. پس [در غیبت او] آنچه عثمان [بن سعـــید ] 

می گوید، بپذیرید و از او فرمان برید که او جانشین امام شماست و کارها به دســـــــت 

اوست.**

در روایتی دیگر امام عسکری (ع) به نیابت محمدبن عثمان(نایب دوم)از امام مهـــــدی

(عج) نیز تصریح فرموده است.***

اینها مربوط به دوران قبل از غیبت امام مهدی(عج)بود و در طول غیبت صغرا نیز هر

 یک از نایبان، پیش از مرگ خود، نائب بعدی را که از سوی امام مهدی(عج) انتخــاب

 شده بود ، به مردم معرفی می کردند.

این مردان بزرگ به سبب برخورداری از صفات و ویژگی هایی، برای نیابـــت خاص

 ولی عصر(عج) شایستگی یافتند. امانتداری، پاکدامنــی، عدالــت در گفتـــارو رفتــار،

رازداری و پنهان کاریو پوشاندنِ اسرار اهل ابیـــت در شرایـــط  ویــــژه غیبـــــت  از 

خصوصیات مهم آنها بود . ایشان مورداعتمادو اطمینان امام و پرورش یافتگان مکتــب

 خاندان پاک پیامبر بودند و با فهم و آگاهی کامل ودرک حساسیت زمان و بهره گــیری

 از امکانات موجود ، جامعه شیعه را در صراط مستقیم  الهی  هدایت کردند و آنان را

 از گذرگاه  غیبت صغرا به سلامت عبور دادند.

مطالعه دقیق دوره عیبت صغرا و نقش مهم نوّاب اربعه در ایجاد ارتباط بین امـــــت و

امام به خوبی اهمیت این دوره از حیات امام عصر(عج) را نشان می دهد . وجــود این

 ارتباط ها و نیز راه یافتن برخی شیعیان به محضر امام خویش در طول دوران غیـبت

 صغرا تاثیر فراوانی  در اثبات ولادت امام دوازدهم وآخرین حجّت پروردگار داشــت.

 این دستاورد مهم، درست در زمانی بود  که دشمنان می کوشیدند تا شیعیــــــان را در

 برابر تولّد فرزندی برای امام عسکری (ع) دچار شک و تردید کنند.

منابع وتوضیحات:

*متن نامه ها – که به توقیعات مشهور  است – در کتاب های 

علمای شیعه موجود است؛ از جمله: بحارالانوار، ج53، باب31،

 ص150-197.

**الغیبه طوسی، ح319، ص357.

***همان، فصل6، ح317،ص355.

مهدویت - مراحل غیبت

مراحل غیبت

با توجه به مطالب گذشته، غیبت امام مهدی (عج) امری لازم وضروری بود؛ ولــــی از

 آنجا که همه اقدام های پیشوایان ما، در راستای تقویت پایه های ایمان مردم بود وبیم آن

 بود که غیبت آخرین حجت الهی ، آسیب های جدی به دیانت مسلمیــــــــن وارد آورد ،

دوران غیبت با برنامه ریزی دقیق ، آغاز شده ادامه پیدا یافت.

زمینه سازی برای غیبت

 یکی از اقداماتی که به آمادگی شیعیان برای دوره غیبت ، بسیار کمک کرد ، این بود که

 سال ها پیش از ولادت امام دوازدهم (عج) سخن از غیبت آن بزرگوار و ضرورت آن ،

 در گفتار پیامبر اکرم (ص) و امامن معصوم(ع) مطرح شد این اقدام سبب آشنایی شیعیان

 با پدیده غیبت و لزوم آن  ونیز چگونگی حوادث و فتنه های غیبت شد، تا به سبب غیبـت

 امام(ع) به انحراف نگرایند.

اقدام دیگر که برای زمینه سازی غیبت مفید بود، شیوۀ ارتباط امام هادی و امام عسکـری 

(ع) با شیعیان بود که در قالبی جدیدوبه شکل محدودتری انجام گرفت. آن دوامام بزرگوار

 در آستان غیبت، به پیروان مکتب اهل بیت(ع) آموختند که در بسیاری از نیازهای مادی 

ومعنوی ، مجبور به شرفیابی به محضر امام حاضر وظاهر نیستنــد؛ بلکه می تواننـــد با 

مراجعــه به وکلای امامــان (ع) به وظایــف خود عمـل کنند .این در زمانی بود که« نهاد 

وکالت» به وسیلۀ امامان تاسیس  شده ودر میان شیعیان، شناخته شده بود و شیعیان به این

 سازمان اعتماد کافی داشتند.*

اقدام سوم، دو مرحله ای شدن غیبت بود. در مرحله نخست گرچه امام مهدی(عج) غایـب 

بود.، رابطه امام وامت به کلّی قطع نشد؛ بلکه شیعیان به وسیلۀ «نایبان خاص» با امــام

 خود ارتباط داشتند . این دوره ،آمادگی بیشتری برای غیبـت کلّی ونهایی امام ، ایجـــــاد

 می کرد؛ زیرا شیعیان دانستند که در غیبت کبرا نیز سرگشته و حیران نخواهــــــند بود؛

 بلـــکه عالمـــان دین و فقیهـــان امـــت، به عنوان نایبـــان عامّ حضرت در میان آن ها و

 پاسخ گوی نیازهای آن ها هواهند بود

* درباره نهاد وکالت در آینه گفتگو خواهیم

دل بردی از من به یغما-امام زمان(عج)وحیدر حیدر امام علی (ع) -مداحان اهل بیت -مرحوم سید جواد ذاکر و کربلایی حمید علیمی

آقا روزی میشه یعنی دوستان و من نالایق رو هم به خاطر دوستی با اونا آقا میش دعا کنی ما هم....گدای بازات بشمار بیایم میشه آقا؟